İzmit bölgesinde eski bina yıkımı ve moloz :0262 606 0767 (hafriyat / inşaat-yıkıntı atığı) taşıma süreçlerine ilişkin kapsamlı, resmi ve uygulamaya dönük bilgiler ile Göksallar İnşaat’ın bir müteahhit / taahhüt firması perspektifinden dikkat etmesi gereken hususlar sıralanmıştır. İçerik; yasal çerçeve, ruhsat ve bildirim süreçleri, risk değerlendirmesi ve iş güvenliği, asbest ve tehlikeli madde yönetimi, moloz taşıma izinleri ve uygulama şartları, döküm sahaları / bertaraf yöntemleri, araç/ekipman ihtiyaçları, maliyet ve sözleşme önerileri ile operasyon planlaması başlıklarını içerir.

Makale Başlıkları

Özet (kısa)

İzmit’te (Kocaeli) bina yıkımı yapılmadan önce ilgili belediyeden yıkım izni alınması, yıkım öncesi risk değerlendirmesi ve asbest/toksik madde taraması yapılması, yıkım sırasında iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin uygulanması, oluşan atığın türüne göre ayrıştırılması ve yetkili hafriyat/döküm sahalarına taşınması gerekir. Taşıma için belediye tarafından düzenlenen Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları Taşıma İzin Belgesi ve ilgili belgeler zorunludur. Belediyelerin belirlediği ücret tarifeleri, UKOME veya ilgili birim onayları, İtfaiye onayları, ÇED/Çevre izinleri gibi ek gereklilikler projeye göre değişir.

1. Yasal çerçeve ve mevzuat

İzmit’te (ve Türkiye genelinde) bina yıkımı ve ilgili atıkların yönetimi birden fazla mevzuat ve yönetmelik tarafından düzenlenir. En kritik mevzuatlar şu şekilde özetlenebilir:

Binaların Yıkılması Hakkında Yönetmelik: Yıkım öncesi iznin kim tarafından alınacağı, yıkım yöntemleri, asbest-inceleme, iş güvenliği ve yıkım sorumlulukları gibi konuları düzenler. Yıkıma başlamadan önce gerekli izinlerin tamamlanması zorunludur.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği: Hafriyat ve inşaat-yıkıntı atıklarının kaynakta azaltılması, ayrıştırılması, taşınması, geçici depolanması, geri kazanımı ve bertarafına ilişkin esasları belirler. Bu yönetmelik, taşıma izin belgeleri, kayıt ve takip prosedürleri gibi uygulamaları tanımlar.
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik ve ilgili rehberler: Eski binalarda asbest içeren malzemeler olabileceği için söküm ve yıkım öncesi asbest envanteri hazırlanması, özel söküm prosedürleri ve bertaraf gereklidir. Asbest sökümü özel yetkili firmalar tarafından, belirlenmiş yöntemlere göre yapılmalıdır.

Bu mevzuatlar çerçevesinde İzmit/İlçe belediyeleri ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin uygulama kılavuzları, başvuru formları ve hafriyat sahaları ile ilgili bilgiler sağlanmaktadır; belediye birimlerinin belirlediği ek şartlar proje özelinde değişebilir.

2. Yıkım öncesi zorunlu işlemler ve evraklar

Yıkıma başlamadan önce aşağıdaki adımlar disiplinli şekilde tamamlanmalıdır (İzmit Belediyesi ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi süreçlerine uygun olarak):

İmar durumu, tapu ve yetki tespiti: Saha sahibinin/ruhsat sahibinin kimliği, tapu veya kira sözleşmesi gibi belgeler. Belediyeye sunulur.
Yıkım ruhsatı başvurusu: İlgili ilçe belediyesine veya mücavir alan sınırları dışındaysa valilik/mülki amire başvuru. Başvuru ile birlikte avan proje, hazırlanan yıkım projeleri, iş programı sunulur.
İtfaiye onayı (yangın güvenliği): Yıkım planı ve yangın güvenliği tedbirlerinin itfaiye tarafından onaylanması gerekir. Özellikle yakın yapıların korunması, kaçış yolları vb. konular kontrol edilir.
UKOME / Trafik geçiş izinleri: Yıkım/taşıma sırasında kamyon trafiği için güzergah ve zaman kısıtlaması gerekebilir; belediyeden veya UKOME’den izin alınması istenebilir.
Hafriyat/taşıma izinleri: Moloz taşıma için belediyenin belirlediği Taşıma İzin Belgesi başvurusu yapılır; aracın plaka bilgileri, taşıma güzergahı, döküm sahası gibi bilgiler beyan edilir. Bu başvuru için gereken belgeler belediye tarafından pdf/form halinde sunulur.
Asbest ve tehlikeli madde araştırması: Bina içerisinde asbest, PCB, kurşun esaslı boyalar vb. varsa bu maddelere yönelik analiz ve envanter raporu hazırlanmalı; varsa asbest sökümü ayrı bir iş olarak planlanmalıdır.

3. Yıkım müteahhitliği yeterlilikleri ve sorumluluklar

Binaların yıkımı, yetkinlik gerektiren bir hizmettir. Bazı belediyeler ve Çevre/İş Sağlığı birimleri yıkım müteahhitliği yeterliliklerini talep eder; başvuru evrakları, firma belgeleri, iş güvenliği belgeleri (SGK primleri güncel, İSG uzmanı, işyeri hekimi sözleşmesi vb.) istenebilir. Yıkım müteahhitinin sorumlulukları:

Yıkım planına uygun yürütme,
İş güvenliği (IP yelekleri, baret, emniyet halatları, çevre bariyerleri),
Komşu yapıların zarar görmemesini sağlama (geoteknik önlemler, destekleme),
Oluşan atıkların mevzuata uygun toplanması, ayrıştırılması ve kayıt altına alınması,
Yetkili bertaraf sahalarına taşınması ve teslim tutanaklarının (ATIK TAKİP FORMLARI) saklanması.

4. Asbest ve tehlikeli maddeler — özel prosedürler

Eski yapılarda asbest içeren boru yalıtımları, eternit levhalar, ısı yalıtım malzemeleri vb sıkça bulunur. Asbestli malzeme varlığında:

Asbest envanter raporu hazırlanmalı; asbest tespit edildiyse söküm yalnızca yetkili asbest söküm firmaları tarafından yapılmalıdır. Asbest sökümü için özel personel eğitimi, filtreli koruyucu ekipman, kapalı söküm alanı ve atıkların çift kat torbalama/işaretleme prosedürleri uygulanır.
Asbest atıkları için ayrı bertaraf rotası ve kayıt gereklidir; asbest atıkları normal moloz alanlarına dökülemez — ilgili mevzuata göre lisanslı bertaraf tesislerine teslim edilmelidir

Asbestli materyalin uygunsuz şekilde kırılması/dağıtılması hem işçiler hem de çevre için ciddi sağlık riski doğurur; bu nedenle asbest yönetimi yıkım planının en kritik parçasıdır.

5. Moloz / hafriyat atık yönetimi — ayrıştırma ve sınıflandırma

Yıkım sonucu oluşan atıkların türleri genelde şu şekilde sınıflanır: beton, tuğla, seramik, asfalt, toprak, metal, ahşap, cam, yalıtım malzemesi, tehlikeli atıklar (asbest, kurşun bazlı boya, solvent artık vb.). Yönetmelik, atıkların kaynağında ayrıştırılmasını ve tehlikeli atıkların ayrı yönetilmesini zorunlu kılar.

Pratik uygulama önerileri:

Yıkım sahasında geri kazanılabilir malzemelerin (metal, ahşap) ayrı konteynerlerde toplanması, beton/tuğla parçalarının ayrı istiflenmesi,
Toprak/hafriyat malzemesinin nem kontrolü, toz bastırma (su püskürtme) uygulaması,
Tehlikeli atıkların (asbest vb.) özel poşetleme ve etiketleme ile ayrılması,
Atık tesliminde alıcı sahadan teslim tutanağı ve varsa çevre takibi belgelerinin alınması.

6. Moloz taşıma izinleri ve uygulamalar (İzmit / Kocaeli özel)

Moloz taşıma sürecinde uyulması gereken başlıca adımlar ve belediye prosedürleri:

Taşıma izin belgesi başvurusu: Belediyeye başvurarak taşıma izni talep edilir; plaka bilgileri, araç sayısı, taşıma güzergahı, döküm sahası bilgisi sunulur. Belediyenin örnek dilekçe ve formları mevcuttur.
Güzergah / geçiş izinleri (UKOME/onaylar): Ağır taşıtların ana arterlerdeki geçişi için UKOME onayı veya benzeri trafik izinleri gerekebilir; okul, yoğun saat kısıtlamaları ve gece çalışma düzenlemeleri göz önünde bulundurulur.
Araç ve ekipman gereklilikleri: Kamyonların üzeri brandalı/örtülü olmalı; moloz dökülmesini engelleyecek şekilde yükleme yapılmalıdır. Belediyeler dökme sırasında yol temizliği, toz kontrolü ve taşma halinde sorumluluk ister.
Döküm sahası seçimi: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerinin belirlediği hafriyat/döküm sahaları kullanılmalı; İzaydaş gibi çöp/hafriyat kabul noktaları ve lisanslı hafriyat sahaları tercih edilir. Bu sahaların ücret tarifeleri ve iletişim bilgileri belediye sayfalarında paylaşılmaktadır.

Belediyenin taşıma izin belgesinde istenen belgeler genelde; dilekçe, firma evrakları, araç ruhsat fotokopileri, iş programı, taahhütname ve imza sirküsü gibi belgelerden oluşur. Bu belge, taşıma sırasında araçta bulundurulmalı ve yetkili kontrol noktalarında ibraz edilebilmektedir.

7. Döküm sahaları ve bertaraf seçenekleri (Kocaeli/İzmit)

Kocaeli bölgesinde belediyenin belirttiği çeşitli hafriyat sahaları bulunmaktadır (örnekler belediye tarafından listelenmiştir). Bazı örnekler şunlardır: Ayhanlar (Gebze), Dilovası – İZAYDAŞ (bazı atıklar için), Alikahya, Körfez taşocağı civarı vb. Belediyenin web sitesinde hafriyat sahaları, ücret tarifeleri ve iletişim bilgileri duyurulur.

Bertaraf seçenekleri:

Geri kazanım / kırma-eleme tesisleri: Beton ve taş atıklar kırılarak geri kazanıma gönderilebilir; maliyetler ve geri kazanım kapasitesi proje ölçeğine göre değişir.
Belediye onaylı hafriyat sahaları: Sahanın tipine göre kabul edilen atık türleri farklılık gösterebilir (inert / tehlikeli olmayan atıklar vs tehlikeli atıklar).
Özel lisanslı bertaraf tesisleri: Asbest veya diğer tehlikeli atıklar için lisanslı bertaraf tesislerine yönlendirme gerekir.

8. İş güvenliği ve çevre tedbirleri (uygulama adımları)

Yıkım esnasında hem çalışanların hem de çevre sakinlerinin korunması için alınması gereken temel tedbirler:

İSG Planı ve Risk Değerlendirmesi: Yıkımdan önce iş sağlığı ve güvenliği planı hazırlanmalı; riskler (çökme, toz, gürültü, asbest maruziyeti) tanımlanmalı ve mitigasyon önlemleri belirlenmelidir.
Kordonlama ve yaya güvenliği: Çalışma sahası çevrelenmeli, yaya ve taşıt erişimi kontrollü hale getirilmelidir. Trafik cihazları ve yönlendirme levhaları konulmalıdır.
Toz kontrolü: Sürekli su püskürtme, yolların düzenli temizlenmesi ve kamyonların üzerinin örtülmesi uygulamaları yapılmalıdır.
Gürültü azaltma: Ağır makine çalışma saatleri, komşular ve çevresel gürültü düzenlemeleri göz önünde bulundurularak planlanmalıdır.
Acil durum planı: Yıkım sırasında meydana gelebilecek yangın, kimyasal sızıntı, yaralanma gibi durumlara karşı acil müdahale planı ve ilk yardım ekipleri hazır bulundurulmalıdır.

9. Ekipman, araç ve insan kaynağı önerileri

Tipik bir yıkım projesinde kullanılacak başlıca ekip/araçlar ve insan kaynağı:

Ekipman: Ekskavatör (kırıcı ve kepçe ile), hidrolik kırıcı (2 tonluk veya istenen kapasite), dozer/greyder (tesviye), kamyon (moloz taşımak için 10–25 m³ kapasiteli), konteynerler, lifter/platform (yüksek noktalara erişim için), beton kırma makineleri, taş kırma-eleme tesisi (projeye göre).
İnsan kaynağı: Deneyimli yıkım şefi, makine operatörleri, İSG uzmanı, asbest söküm personeli (varsa sertifikalı ekip), şantiye işçileri, kamyon sürücüleri, trafik yönlendirme personeli.
Kalibrasyon ve bakım: Makine bakım planı, düzenli kontrol ve CE/uygunluk belgelerinin takibi.

10. Maliyet bileşenleri ve maliyet kalemleri

Yıkım ve moloz taşıma maliyetleri birçok kaleme bölünür; yaklaşık kalemler:

Yıkım işçilik ve makine maliyeti: Operatörler, kırıcı kullanımı, vinç/platform kiralama.
Asbest/tehlikeli madde tespiti ve sökümü: Analiz maliyetleri, özel söküm ve bertaraf maliyetleri (yüksek maliyetli kalem).
Moloz taşıma maliyeti: Kamyon başına taşınan m³/m³’e göre ücret, taşıma izin ücreti, belediye döküm sahası ücretleri.
Belediye ve idari harçlar: Yıkım ruhsatı, taşıma izinleri, çevre izinleri, UKOME vb. onayların ücretleri.
Atık bertaraf ve geri kazanım maliyeti: Döküm sahası işlem ücreti, kırma-eleme maliyeti (eğer geri kazanım yapılacaksa).
İş güvenliği ve çevresel tedbir maliyetleri: Toz bastırma, çevre bariyerleri, trafik düzenleme.

Maliyet tahmini projeye özgüdür; adres, bina tipi, asbest varlığı, moloz miktarı (kamyon sayısı), erişim zorluğu gibi faktörler fiyatı belirler. Göksallar İnşaat olarak teklif hazırlarken; tüm maliyet kalemlerini madde madde sunmak, kamyon başı ücret ve toplam moloz hacmini açıkça belirtmek gerekir.

11. Operasyon planı — örnek adım adım uygulama (proje yönetimi)

Aşağıda örnek bir operasyon akışı verilmiştir:

Ön etüt ve zemin / yapı değerlendirmesi: Yapının taşıyıcı sistemi, bitişik yapılar, yer altı tesisleri, asbest-liste taraması.
Proje ve izinlerin hazırlanması: Yıkım projelerinin hazırlanması, ruhsat başvurusu, itfaiye/UKOME/çevre formlarının tamamlanması.
Sözleşme ve iş programı: İş kapsamı, fiyat, ödeme şartları, süre, cezai şartlar (komşu zararları vb.) ve çevresel sorumlulukların sözleşmeye eklenmesi.
Şantiye kurulumu ve güvenlik önlemleri: Kordonlama, uyarı levhaları, yaya yönlendirmeleri, çevre bariyerleri.
Asbest/tehlikeli madde sökümü (varsa): Yetkili firma ile önce söküm, tehlikeli atığın bertarafı.
Sarf malzeme temini ve ekip sevkıyatı: Makine, konteyner ve kamyon planlaması.
Yıkımın kontrollü gerçekleştirilmesi: Kat kat veya mekanik yıkım yöntemi, komşu yapılara zarar vermeme önlemleri.
Molozun ayrıştırılması ve kayıt altına alınması: Teslim tutanakları, araç bazlı taşıma izin belgeleri ile kayıt.
Taşıma ve döküm: Belediye onaylı sahaya nakil, saha yetkilisinden teslim tutanağı alınması.
İş sonu raporu ve temizlik: Alanın temizlenmesi, yıkım raporunun belediyeye sunulması ve gerekli bildirimlerin yapılması.

12. Sözleşme ve teklif hazırlarken dikkat edilecek hususlar (Göksallar İnşaat için öneriler)

Teklifte detaylı kapsam belirtin: yıkım yöntemi, asbest muhtemel durumunda yapılacak işler, taşıma ve bertaraf dahil/haricî maddeler, kamyon sayısı, muhtemel ek maliyetler.
Sorumluluk paylaşımı açık olmalı: Asbest bulunması durumunda keşif öncesi ücret mi olacak yoksa sonradan iş artışı mı uygulanacak?
Teslim edilecek belgeler: Yıkım ruhsatı fotokopisi, taşıma izin belgeleri, iş güvenliği belgeleri, atık teslim tutanakları, iş bitirme raporu.
Zaman çizelgesi: Her aşama için net süre ve çalışma saatleri (gündüz/hafta içi/hafta sonu) belirtilmeli; trafik kısıtları ve belediye onay süreleri hesaba katılmalı.
Garanti ve tazminat: Komşu yapıya zarar olması halinde belediye/komşu taleplerine ilişkin sigorta veya garanti maddeleri eklenmeli.

13. Kontroller ve kayıt tutma — izlenebilirlik

Mevzuat ve belediye uygulamaları açısından izlenebilirlik önemlidir. Her kamyon çıkışı/girişi, döküm sahasına teslimat, atık türü ve hacmi kayıt altına alınmalı; teslim tutanakları saklanmalıdır. Belediyeler denetim yapabilir; eksik belge veya uygunsuz bertaraf ceza sebebidir.

14. Sık karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri

Asbest tespiti sonrası gecikme ve maliyet artışı: Keşif aşamasında laboratuvar analizleri yapılarak riski önden yönetmek en doğru uygulamadır.
Taşıma güzergahı ve saat kısıtlamaları: UKOME/Belediye ile erken iletişim, alternatif güzergahların belirlenmesi ve çalışma saatlerinin planlanması gerekir.
Komşu yapı zararları: Yıkım öncesi komşu yapıların fotoğraf/tespit tutanaklarının alınması ve gerekli destekleme yöntemlerinin uygulanması.
Döküm sahası kabul koşulları: Sahaya kabul edilmeyen atık türlerinin tespiti (tehlikeli atıklar vs) ve buna göre bertaraf maliyetlerinin ayrılması.

15. Yerel başvuru noktaları ve kaynaklar (kısa liste)

İzmit Belediyesi – Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü / Online işlemler: Ruhsat başvurusu, itfaiye onayları ve ilgili formlar.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi – Hafriyat Bertaraf Hizmeti ve hafriyat sahaları: Hafriyat sahaları listesi ve ücret tarifeleri.
Belediye tarafından yayımlanan taşıma izin belge formları: Taşıma izin belgeleri için gereken evrak listesi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı / Binaların Yıkılması Hakkında Yönetmelik: Hukuki dayanak ve asbest ile ilgili düzenlemeler.

16. Sonuç ve Göksallar İnşaat’a özel tavsiyeler

Keşif ve ön analiz yatırımınızı ihmal etmeyin: Asbest varlığı ve komşu yapıların durumu, maliyet ve süreç üzerinde belirleyicidir. Keşif raporu teklifinizin ana belirleyicisidir. Belediye ve Büyükşehir ile erken iletişim kurun: Taşıma izinleri, döküm sahası rezervasyonu, UKOME onay sürelerini baştan planlayın.
İzlenebilir belge akışı hazırlayın: Her araç çıkış/varışında tutanak; asbest/tehlikeli atık için ayrı kayıt; yıkım sonrası raporu eksiksiz sunun.
Sözleşme şartlarını netleştirin: İş artışlarını, asbest tespiti durumlarını ve komşu zararlarına ilişkin sorumlulukları açıkça düzenleyin.
Çevre ve iş güvenliğine yatırım yapın: Hem mevzuat uyumu hem de itibar yönetimi açısından iş güvenliği ve çevre koruma tedbirleri maliyet-fayda bakımından olumlu sonuç verir.

Ek — Hızlı Kontrol Listesi (Şantiye Başlangıcı Öncesi)

Yıkım ruhsatı alındı mı? (Belediye/İlçe onayı) kocaeli.bel.tr
İtfaiye onayı mevcut mu? kocaeli.bel.tr
Asbest envanter raporu var mı? (Gerekirse asbest söküm planı) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Taşıma izin belgesi başvurusu yapıldı mı? (Araç plakaları bildirildi mi?) kocaeli.bel.tr
Döküm sahası rezervasyonu/ücreti onaylandı mı? (Belediye listesine göre) kocaeli.bel.tr
İş güvenliği planı ve ekipman hazır mı? (İSG uzmanı, işyeri hekimi sözleşmesi, PPE) kocaeli.csb.gov.tr

Önerilen belge ve teslim formatları (Göksallar İnşaat sunumu için)

Teklif dokümanı: Kapsam, fiyatlandırma (kalem kalem), iş programı, ödeme planı, ek maliyet koşulları.
İşyeri ve yıkım emniyet planı (İSG dosyası): Risk değerlendirmesi, acil durum planı, personel listesi.
Atık takip defteri / teslim tutanakları: Araç bazlı taşıma kayıtları, döküm sahası onayları, faturalar.
Yıkım sonu raporu: Yapılan işin fotoğrafları, komşu hasar tespit tutanakları, teslim belgeleri.